Een geiser blijft zo af en toe tot uitbarsting komen, doordat oppervlakte water geleidelijk door de grond heen sijpelt en zo de watervoorraad in de geiser op peil houdt. Het geothermisch verhitte water stijgt daarna weer naar het aardoppervlak als gevolg van convectiestroming door poreus gesteente waarin zich breuken bevinden. Veel geisers bestaan uit een kleine opening aan het oppervlak, die is verbonden met een of meerdere smalle buizen die naar ondergrondse water reservoirs leiden.

Terwijl de geiser zich vult met water, koelt de top van de waterkolom in de geiser af. Maar omdat het kanaal zo smal is, is afkoeling van het water als gevolg van convectiestromingen in het water niet mogelijk. Het koudere water bovenin de waterkolom drukt op het hetere water dat zich onderin de waterkolom bevindt. De hoge druk die hierdoor onderin de waterkolom ontstaat zorgt ervoor, dat het water in het reservoir superverhit wordt. Waardoor het water vloeibaar blijft bij temperaturen ver boven het kookpunt bij normale atmosferische druk (100 graden Celsius).

 wat vervolgens wordt afgezet op de wanden van het schachten systeem van de geiser en aan het oppervlak van de geiser. Deze afzettingen zorgen ervoor dat de kanalen die het water naar het oppervlak vervoeren drukdicht zijn. Dit zorgt er op zijn beurt weer voor, dat de druk heel de weg van de bodem tot de top van de geiser behouden blijft en niet weglekt naar de losse aarde die zich normaal onder het geiserveld bevindt. Het behouden van de druk tijdens het transport van het water naar het oppervlak is van essentieel belang voor een geiser om water de lucht in te kunnen laten spuiten.

Uiteindelijk koelt het water dat in de geiser achterblijft af tot onder het kookpunt en neemt de druk en de hoeveelheid water in de geiser zodanig af, dat de eruptie ophoudt. Verhit grondwater sijpelt terug in het reservoir en de hele cyclus begint opnieuw. De duur van een eruptie van een geiser, en de tijd tussen opeenvolgende erupties van dezelfde geiser verschillen per geiser. De Strokkur geiser in IJsland barst elke paar minuten enkele seconden lang uit. De ‘Grand Geyser’ in de Verenigde Staten barst elke 8 tot 12 uur gedurende ongeveer 10 minuten uit.